zondag 2 oktober 2011

al bijna


in Wierum heb je het gevoel al bijna in de hemel te liggen



Joodse begraafplaats Zeeburg Amsterdam


Volgens joods gebruik geeft een steentje op een
grafzerk aan dat je op bezoek geweest bent


Een prachtige oude vervallen begraafplaats. Het is de grootste joodse
begraafplaats van West-Europa, 228 jaar in gebruik geweest. Vooral arme joden werden hier begraven. Schattingen over het aantal graven lopen zeer ver uiteen (100 tot 200.000).
Er gebeurt nu niets en ook dat maakt het indrukwekkend.

Over de historie en de toekomst:


zaterdag 1 oktober 2011

Joodse begraafplaats De Maten Ter Apel

Het contrast met Zeeburg kan eigenlijk niet groter zijn. Ver in de mediene ('platteland', eigenlijk alles buiten joods Amsterdam), bijna aan de landsgrens, had de joodse gemeenschap van Ter Apel en omstreken hier tot 1870 een begraafplaats in gebruik. Tegenwoordig is het een kleine verhoging in het landschap, ternauwernood van de ploeg gered. Stenen staan er niet meer op. Er is niet eens een pad naartoe.

Gedenksteen. Klik op afbeelding om te vergroten

Als op zoveel plaatsen moesten de joden ook hier ver
buiten de bebouwing een stukje land voor een begraafplaats kopen

De 25 Joodse begraafplaatsen in de provincie Groningen zijn mooi beschreven in een boek van Han Lettinck, 'Klein en groot zijn daar gelijk'. Aan de hand van dit boek bezoek ik ze in de loop van de tijd.