Als ik moest kiezen..

Als ik moest kiezen vond ik dit misschien wel het mooiste plekje van Groningen.

Wittewierum. Waar het kerkhof zo heerlijk bewust verwaarloosd is. Waar het vol ligt met buizerdveren. Waar je geschiedenis voelt. 

Het Jacobspad loopt hier langs. Ik loop hier regelmatig met groepen, binnenkort weer, juli 2018.

Walkwithsimon 

Danse de la mort

Strooiveld, te verstrooid, we willen een monumentje

Het is honderd meter vanaf de huizen over een wandelpad.
Fazant en verre weidevogel. Onze trouwe A-28 bromt op de achtergrond.
Hek vol machteloze onbereikbare berichten aan hen.
Zouden er nieuwe bijzondere plantjes door die as gevoed worden?

Stoffelijke as. Geest mee terug naar de harten en huizen waar ze woonden.


Gepubliceerd in de proza- en poëziebundel 'Haren verbeeld' (2016)

De laatste steen

Feitelijk de overtreffende trap van verlatenheid. Een achterafweggetje, de dood, geen herinneringsbord, voormalig Joodse begraafplaats, diaspora, traliedorp Veenhuizen. Maar vooral: er staat nog 1 steen. Hoezo voormalig?

Juweeltje van het Hogeland

Klein Maarslag. Verscholen dodenakker, reeds lang verlaten, ook de kerk is sinds halverwege de 19e eeuw al weg, maar de graven blijven.
Beide nog namijmerend mailt Dicky me een paar uur later de volgende tekst: "stille plaatsen, die uitnodigen tot contemplatie zonder treurigheid, want op de een of andere manier brengen ze een soort vredige stemming teweeg, zonder dat de bezoeker de noodzakelijkheid voelt te zwijgen of eerbiedig op de paden te blijven". Wat mooi.

En wat was het Hogeland weer inspirerend en mooi gisteren.

Het oudste graf -althans wat we konden ontcijferen - dateert van 1662.

Er liggen hereboeren -degelijke namen van de klei en een peerd op de steen,

en mensen met een meer poëtische inslag

of ook gelovend in beelden van sterren?

of een hang naar dramatiek

maar -nooit eerder gezien- meest bijzonder het schaap het kruis dragend

De bewoners van het huisje naast het kerkhof hebben nog lang de erfplicht gehad het paard van de predikant te stallen en de man zelf 'een plek bij het haardvuur' te bieden. 

Joodse begraafplaats Leens

Een beukenhaag markeert het Joodse gedeelte op de algemene begraafplaats van Leens aan de Achtervalge.

Kleine begraafplaats, met als meest bijzondere element de drie houten grafborden. Ze zijn zeldzaam geworden, doorstaan de eeuwen niet. Maar dat is nog geen reden de conservering zo armetierig aan te pakken. Grote bouten door de borden, metalen en kunststof omhulsel. Het is zeer ontsierend.

De 25 Joodse begraafplaatsen in de provincie Groningen zijn mooi beschreven in een boek van Han Lettinck, 'Klein en groot zijn daar gelijk'. Aan de hand van dit boek bezoek ik ze in de loop van de tijd.

Joodse begraafplaats Nieuweschans

Vrijwel op de grens ligt de begraafplaats van Nieuweschans. Aan de weg naar Bunde en vlakbij de snelweg. Je hoort de trucks draaien die zondagmiddag weer op weg gaan.

Nieuweschans. Grensplaats. Hoeveel Oost-Europese Joden zal men hier wel niet gezien hebben, op weg naar een nieuwe toekomst? Een deel vestigde zich in de kleine gemeenschap van Nieuweschans. Ook Duitse Joden uit Bunde werden hier begraven.

Het hek is op slot maar je kunt er gemakkelijk bij langs. Als bezoeker laat ik deze keer geen steentje achter, maar gooi een vuurpijl van oud en nieuw in de prullenbak. Het is een mooi plekje, de stenen zijn mooi oud en hebben soms mooie tekeningen.  

De begraafplaats, op een fraai heuveltje, is voor tweederde leeg en dat symboliseert de onderbroken geschiedenis.

De 25 Joodse begraafplaatsen in de provincie Groningen zijn mooi beschreven in een boek van Han Lettinck, 'Klein en groot zijn daar gelijk'. Aan de hand van dit boek bezoek ik ze in de loop van de tijd.

Middag

Een prachtige morgen Middag-Humsterland.

Saaksum

Wat ligt hij daar mooi langs het pad. De dichter die kennelijk op wil gaan in de eeuwigheid. Want zijn steen van 2003 is nauwelijks te onderscheiden van een uit pakweg 1683. Veel steentjes op het graf. Doet een dichter ons aan joden denken?

Vlak na het verschijnen van zijn bundel Stemtest, in de morgen van 19 maart 2003, overlijdt C.O. Jellema, dichter, woordkunstenaar. Hij is dan zesenzestig jaar. Maandag 23 maart wordt hij begraven op de plek die hij zelf uitkoos: de wierde van Saaksum, de begraafplaats naast het kerkje. Cornelius Onno is terug in het land van zijn voorvaderen, op het Hoogeland. Oosterhouw is zijn woonhuis in Leens. Op de grafsteen zijn eigen woorden:
en wij zijn hier om het te noemen tot wij niet meer zijn